Recibimos como unha agradable sorpresa o novo deseño da colección de Narrativa de Xerais. Tras moitos anos (quizais demasiados) afeitos a esas capas asalmoadas, Os días felices de Benvido Seixas, de Eduard Velasco e Infamia, de Ledicia Costas, inauguran unha nova etapa no apartado visual da colección na que atopamos detrás a Manuel Martínez / Elemental. Vemos un formato un pouco máis grande que o deseño anterior, elegante polo menos nos primeiros títulos, eses dous xa mencionados máis os que seguen na colección Narrativa: Galileo no espello da noite, de Xabier Paz; e esa obra de arte que é a capa de Un peixe no parqué, de Ramón Vilar Landeira. Por poñer unha pega a este cambio, teño a sensación de que se traballa agora cun papel dunha gramaxe inferior aos libros anteriores. Agás este último aspecto, coido que o cambio é a mellor dentro da que (penso) é a colección de Narrativa máis extensa do país.
Afastándonos da parte estética, estamos ante dúas novelas que teñen como nexo común a utilización do silencio como se fora un manto de néboa para agocharse, no caso da novela de Velasco para ser cómplice nun xogo de dobre identidade. No caso de Infamia, de Ledicia Costas, para enterrar un horrible e terrible crime cometido vinte e cinco anos atrás.
De Eduard Velasco coñecíamos, agás o relato Taxidermia publicado no volume colectivo A garza insomne (Galaxia), a súa produción poética e a súa faceta como tradutor do catalán ao galego e viceversa. Os días felices de Benvido Seixas é a súa primeira novela publicada e foi unha das obras finalistas do premio Xerais de novela no 2017, que finalmente levaría Santiago Lopo con A arte de trobar.
Os días felices de Benvido Seixas é a historia dunha mentira que xira ao longo das páxinas do libro como un maelstrom. Contado cun ritmo áxil e retranqueiro, Eduard Velasco emprega o humor como punta de lanza para caricaturizar algúns dos estereotipos sociais e culturais do noso país. Estou seguro de que o escritor galegocatalán pasouno estupendamente escribindo este libro, e iso transmítese ao lector á hora de ler a novela. Unha novela, por outra banda, moi divertida que non precisa dun humor lixeiro para facer amosar o sorriso no lector, agás eses insoportables e estrambóticos risos do amigo de Benvido, Mariano...
De regreso á súa casa da Caeira e tras parar a comprar tabaco, o rico herdeiro Bienvenido Seijas coñece nun centro social (o único establecemento aberto a esas horas para facerse co tabaco) á revolucionaria activista Mariña Salgado e entre eles xurde un amor entre clases opostas como tantas veces aconteceu e acontecerá na literatura: a atracción entre persoas de mundos opostos e totalmente distantes. Pero, recuperando esa copla de Luís Rius “Hasta los rieles del tren / me hacen llorar / tan cerca el uno del otro, / ¡cómo quisieran!, se alargan / y no se pueden juntar” mira por onde aquí si que se cruzarán. Cruzaranse e montaranse ata a extenuación.
E velaquí atopamos a mentira sobre a que xirará toda a novela, na que Bienvenido, agora transmutado en Benvido Seixas tratando de impresionar a Mariña, está de “amores esquerdistas” facéndose pasar por avogado laboralista e residente en Coia, unha vida moi afastada da que realmente leva na súa luxosa casa da Caeira. Neste punto é onde xurde unha das grandes preguntas do libro: xustifícase a mentira en prol do amor? “Chégolle a dicir que son da Caeira e non me toca un pelo” afirma ao seu amigo Mariano un Benvido que vai caendo aos poucos nos brazos do amor, un amor que el considera auténtico o que sente Mariña por el, que o ama tal e como é, que non se lle achega polo que (descoñece) que ten. Esa sensación de sentirse amado é a gasolina que alimenta a mentira, unha primeira mentira que, para sosterse, terá que ser alimentada doutras sucesivas. A primeira e máis lóxica resposta que seguramente xurda na cabeza do lector é a de definilo como un covarde, pero o fodido debe ser actuar ante esa situación. Como Faulkner en As palmeiras salvaxes, “entre a dor e a nada, escollo a dor”, cambiemos aquí a “dor” polo que corresponda.
Relatado dun xeito desenfadado, polas páxinas de Os días felices de Benvidos Seixas irán pasando algúns dos alicerces da cultura galega, amosándoos ante os espellos cóncavos e convexos semellantes aos que nos amosou Valle-Inclán. Aquí están o Día da Patria, o nacionalismo, o mundo por veces utópico no que se move Mariña, o día das letras galegas que se dedica no libro as pandereteiras mortas (velaquí a lembranza de Benvido e de tanta outra xente que emprega ese día como o primeiro do ano para ir a praia...) ou a visita ao Courel de Novoneyra ou María Mariño (onde Velasco saca a súa vea máis poética). Pero tamén está a parodia dos nenos ricos, snobes e relambidos e o seu mundo de champagnes e paseos en barco nos que se move Bienvenido.
Estamos, pois, ante unha historia moi entretida, irónica. De lectura agradecida e surrealista en ocasións... Unha novela que se deixa devorar.
Só fica por destacar e agradecer a importancia de que por veces se nos mostren as cousas dun xeito tan descorsetado como fai Eduard Velasco neste Os días felices de Benvido Seixas!
